Op dinsdag 20 december debatteerde de gemeenteraad over het budget. Een grondige bijsturing was nodig gelet op de stijgende kosten voor personeel, energie, materialen, enz. Een moeilijke oefening, maar we slagen er met deze ploeg opnieuw in om het budget op orde te houden en zoveel mogelijk projecten te realiseren. Lees hier mijn volledig tussenkomst in de gemeenteraad. 

Het is de 6de keer collega’s, de 6de keer sinds begin 2020 dat we in deze raad de bijsturing van het budget en meerjarenplan bespreken in uitzonderlijke omstandigheden. Maar ik denk dat we nog nooit zo ingrijpend hebben moeten bijsturen als nu.

En dat is niet onlogisch. Want sinds februari 2020 beleven we ongeziene tijden. Corona gooide niet enkel onze hele manier van leven overhoop. Op financieel vlak zorgde het voor een pak minder inkomsten voor de stad en dat terwijl er meer uitgaven waren om de crisis aan te pakken. En net als we dachten licht aan het einde van de tunnel te zien, begon er hier bij ons, op het Europese continent, een oorlog in onze achtertuin. Een oorlog met onnoemelijk veel menselijk leed maar ook één die economisch heel wat gevolgen heeft. En daarop volgde een energiecrisis en inflatiepiek.

Om maar te zeggen, het zijn geen gewone jaren geweest. Keer op keer werden de lokale besturen en de lokale financiën voor uitdagingen gesteld. En met 11% inflatie en bouwkostprijzen die ongeziene proporties aannemen was de financiële oefening die de stad deze keer moest maken ongezien. En we staan daar overigens niet alleen in. Ik weet niet wanneer u de laatste keer met een collega uit de lokale politiek sprak, maar in alle steden en gemeenten staan de financiën en de realisatie van projecten onder een enorme druk. Maar liefst 147 van de 300 Vlaamse gemeenten sloot 2021 af met een negatief budgettair resultaat. In 30 gemeenten lag het budgettair resultaat zelfs onder de -200 EUR per inwoner, daarbij zaten zelf enkele centrumsteden. Voor alle duidelijkheid, Sint-Niklaas was daar niet bij, onze stad zat bij de betere leerlingen van de klas met een positief budgettair resultaat van 0 tot 200 euro per inwoner.

En dat komt omdat we bij iedere budgetwijziging de rekening kritisch maken en bijsturen. Zo keurde deze meerderheid in juni al een aantal aanpassingen aan het meerjarenplan goed. In mijn tussenkomst toen en zelfs al in die van eind 2021 verkondigde ik namens onze fractie dat aanpassingen nodig waren. Wel, het stadsbestuur doet dat dus. Keer op keer. En daar gaat veel overleg en veel besprekingen aan vooraf. De oefening wordt telkens grondig gemaakt, het bestuur stuurt bij en neemt haar verantwoordelijkheid. Ze beheert het budget van de stad en haar inwoners als een goede huisvader. Enfin, excuseer, van een goede huisvader of moeder mag ik niet meer spreken, dat moet zijn een voorzichtig en redelijk persoon.

Maar eigenlijk omschrijft die term wel de uitgangspunten bij een dergelijke oefening. Voorzichtig en redelijk ingrijpen in de stadsfinanciën, waarbij we rekening houden met de impact van bijsturingen op het beleid en de noden en verwachtingen van de inwoners. Voorzichtig en redelijk zijn door niemand in de steek te laten en te waken over zij die het meeste hulp nodig hebben of het hardste worden getroffen door deze crisis. Voorzichtig omdat we onze einddoelstelling voor ogen blijven houden.

Die einddoelstelling is dat we willen blijven investeren in onze stad en inhalen wat de voorbije legislaturen al te vaak niet of gewoonweg te weinig werd gedaan. Onze stad klaarmaken voor de toekomst, investeren in stadsontwikkeling, en in leefbare woonwijken. We willen onze stad aantrekkelijker maken, voor wie er woont maar ook voor buitenaf. Het mag meer zijn, onze inwoners en onze stad verdienen dat.

En daarbij kijken we vaak naar andere centrumsteden, Mechelen of Kortrijk worden hier maar al te vaak genoemd. We maken de vergelijking en zijn misschien soms zelf stiekem een beetje jaloers op de aantrekkingskracht die die steden hebben, de veranderingen die zij hebben doorgemaakt, de investeringen en subsidies die ze aantrekken, de dynamiek in hun stad en ga zo maar door. Wel, we hebben daarmee 1 ding gemeen, om zo’n grote veranderingen, om zo’n ommekeer, te realiseren moet je investeren. Investeren in de stad en voor de stad. Onze fractie is dan ook blij, dat we dat met dit bestuur blijven doen. Met bijsturingen uiteraard, dat kan niet anders, de financiële en economische realiteit dwingen ons daartoe, maar wel met de ambitie om onze stad dezelfde kansen te geven en dezelfde weg op te loodsen.

En niemand zal hier vanavond durven of kunnen beweren dat dit de laatste oefening is, dat we vanaf nu safe zitten. Integendeel. Als de afgelopen jaren ons iets hebben geleerd dan is het wel dat omstandigheden razend snel wijzigen en bijsturen geen taboe mag zijn. En dat moeten we dan ook blijven doen. Volop inzetten op de realisatie van onze doelen en projecten maar ook realistisch door daadkrachtig te reageren op wijzigende omstandigheden en waken over de financiële gezondheid van de stadskas. En laat ons inderdaad hopen dat de voorspellingen omtrent de inflatie, de schepen alludeerde er reeds op, effectief uitkomen en gunstig evolueren.

Als we dan naar de cijfers kijken, wat zijn de resultaten van deze aanpassing aan het budget. Sowieso hebben de lokale besturen de verplichting om geen verlies op te bouwen, of in het rood te gaan. En dat doen we dan ook heel duidelijk niet.

De stad is en blijft financieel gezond, jaarlijks houdt de stad meer financiële middelen over dan het plant uit te geven. Een positief beschikbaar budgettair resultaat heet dat dan in vaktermen. En tegen het einde van het meerjarenplan bedraagt het positief resultaat zelfs 19,1 miljoen. Een mooie buffer en spaarpot voor de stad en het volgende bestuur.

Op lange termijn kijken we dan naar de AFM. Die term toont aan of de gemeente structureel financieel gezond is en haar leningen en schulden kan afbetalen. Een positief saldo toont aan dat de gemeente voldoende ruimte en middelen heeft om te blijven investeren. En ook dat cijfer is tegen 2025 (verplichting vanuit Vlaanderen) ruim positief met 1,8 miljoen EUR. We laten de volgende bestuursploeg dus allerminst met een financiële kater achter en zorgen dat er ook na 2025 verder geïnvesteerd kan worden in de stad.

Vanuit de hogere overheden komt er goed nieuws. Bij de vorige bespreking van het budget riep onze fractie op er bij de Vlaamse Regering op aan te dringen het gemeentefonds inflatiebestendig te maken. Zo ver gaat Vlaanderen niet en dat blijven we betreuren maar er is wel een duidelijk signaal gekomen. De stad zal de komende jaren vanuit Vlaanderen afgerond 5,1 miljoen EUR extra ontvangen. En ook vanuit de federale regering ontvangt de stad in 2023 een eenmalig een extra financiële tussenkomst van afgerond 3,5 miljoen EUR.

Voor de rest bespaart de stad vooral op haar eigen werking, zetten we volop in op energiebesparing maar ook energie efficiëntie door extra zonnepanelen te installeren en energiedelen te onderzoeken en hopelijk ook mogelijk te maken. Op vlak van personeel werd er een eerste oefening gemaakt waarbij het personeelsbestand met 23 VTE verminderd, zonder naakte ontslagen (pensioneringen, niet vervangingen) en met een minimale impact op actief personeelsbestand en dus zo min mogelijke impact op de taken van de stad. De stad en OCMW zijn intussen een grote organisatie geworden, vergelijkbaar met een grote onderneming en een aanzienlijk personeelsbestand. De samenstelling, werking, verdeling van taken kritisch onder de loep nemen is dan ook niet enkel nuttig maar nodig. We zijn dan ook benieuwd naar de oefening van het MT tegen de start van de volgende legislatuur.

Aan de algemene belastingen verandert er niets. Sterker nog, eind vorig jaar keurden we de verlaging van de opcentiemen op de APB hier nog maar goed. Een aanpassing die de stad jaarlijks 3 miljoen EUR minder inkomsten oplevert. En met de huidige indexeringen van de lonen zal het eigenlijk zelf nog meer zijn.

Jammer genoeg moeten we bij deze bijsturing ook een aantal retributies en belastingen verhogen. Dat is nooit een gemakkelijke of leuke beslissing. Maar ook hier is nuance op zijn plek en zijn facts and figures nodig. Sinds 2014 werden deze bedragen niet meer aangepast, de afgelopen 8 jaar steeg de index met 25%. Van die reële stijging wordt minder dan de helft, ongeveer 40% doorgerekend. Een leuke beslissing, neen, maar wel een die nodig was. Het moet leiden tot een meer inkomst voor de stad van +/- 700.000 EUR/jaar. Dat is nog steeds significant minder dan de 3 miljoen EUR aan inkomsten die de stad minder ontvangt door de verlaging van de opcentiemen op de APB.

Op vlak van investeringen moesten er ook keuzes gemaakt worden. In totaal wordt er 18,5 miljoen EUR bespaard op een totaal investeringsbudget van 212 miljoen EUR (8,7% van totaal). De meest in het oog springende is ongetwijfeld de pauzeknop die wordt ingeduwd bij het project Hendrik. Ook enkele andere grotere maar vooral kleinere projecten worden niet uitgevoerd. Dikwijls gaat het ook om een bijstelling aan een realistische planning en uitvoering die nog deze legislatuur haalbaar is. Nogmaals, allemaal geen eenvoudige beslissingen en beslissingen waarbij niet over 1 nacht ijs is gegaan.

Maar ik wil vooral ook stilstaan bij wat deze ploeg wel nog doet. Want daar maken we in de ogen van onze fractie wel degelijk duidelijk het verschil voor onze inwoners en stad:

• Op veiligheid wordt er niet bespaard, geen sikkepit! En zo hoort het ook. In de raad van oktober haalde ik het nog maar aan. Het verzorgen van de veiligheid is één van dé hoofdtaken van de lokale overheid. Onze politie zal de komende jaren geen euro minder ontvangen, heeft zijn financiën op orde en de realisatie van hun nieuwbouw loopt verder. De bijdrage aan de hulpverleningszone verhoogt aanzienlijk. In de commissie van de burgemeester kregen we een zeer interessante toelichting vanuit de zone. Ook zij kijken aan tegen oplopende kosten en dat terwijl de uitdagingen er niet minder op worden. De stad legt dan ook terecht extra middelen bij.
   
• De grootste investeringen in onze stad gaan door: de markt, het zwembad, het sportkringpark, het rioproject Zwaanaarde, enz. en vooral ook Cocon! Ik kan het niet voldoende benadrukken hoe belangrijk dit project is. Niet enkel voor mijn fractie maar zeker ook voor de ondernemers in onze stad en het innovatieve karakter van onze stad. Cocon is meer dan simpelweg nieuw leven blazen in een oude fabriekssite. Het gaat om het voorbereiden van onze ondernemingen op de toekomst, de toekomst op vlak van ondernemen, nl. de circulaire economie. Vanuit Europa wordt er volop ingezet op circulair ondernemen. Daarbij wordt getracht een antwoord te bieden op uitdagingen op het vlak van klimaat, biodiversiteit en het aanpakken van vervuiling. Met Cocon creëren we een plaats waar lokale ondernemers en andere partners kunnen experimenteren en proberen, waar ze kennis kunnen maken met circulariteit en waar ze hun onderneming toekomstbestendig kunnen maken. Als kers op de taart kwam vorige week dan nog het nieuws dat de Vlaamse Overheid maar liefst 2 miljoen EUR subsidie veil heeft voor Cocon, een mooie erkenning van het belangrijke werk dat we hiermee doen.
   
• Er wordt ook verder geïnvesteerd in verkeersveiligheid. Zo worden schoolroutes en schoolomgevingen aangepakt. In 2023 staan er 3 concrete projecten op stapel. Ook via het plan Kopenhagen, een co-financiering tussen de Vlaamse Overheid en lokale besturen wordt er geïnvesteerd in fietspaden en fietsveiligheid. In totaal investeert Vlaanderen op die manier 1,7 miljoen EUR in nieuwe fietspaden in onze stad, het stadsbestuur stelt daar een investering van 3,5 miljoen EUR tegenover. Dat is een investering van 67,88 EUR per inwoner in fietspaden. Een mooi resultaat en sterk werk van het lokale bestuur en de Vlaamse Regering samen!
   
• De energiecrisis zien we als een opportuniteit. De stad investeert versneld in extra eigen energieopwekking door de zonnepanelen op het Techniekhuis te leggen. Energiedelen wordt onderzocht. Naar de inwoners toe worden de bestaande energiescans verdergezet en wordt gekeken naar het uitbreiden van wijkrenovatieprojecten. Voor de verenigingen keuren we vanavond een energiefonds ten bedrage van 100.000 EUR goed om de grootste schokken van de energiecrisis op te vangen.
   
• Stadsontwikkeling en -vernieuwing blijft hoog op de agenda staan met het uitwerken en realiseren van een nieuwe toekomst voor de Reinaertgalerij als orgelpunt. Met de verkoop van de Salons gaan we op zoek naar een partner uit de privésector die dit pand een toekomst geeft. Recente voorbeelden zoals huis Muylle, het Landhuis of het statige herenhuis in de Sacramentsstraat waar Balls&Glory zit, tonen stuk voor stuk aan dat privé projecten een meerwaarde opleveren. Een renovatie met respect voor het verleden en een hedendaagse invulling van dergelijke panden zijn mogelijk, en de private sector moet hier allerminst onderdoen voor initiatieven vanuit de overheid zelf, integendeel.
   
• We laten ook niemand achter in deze financieel moeilijke tijden. Het budget voor leefloon wordt aangepast en vermeerderd jaarlijks met 600.000 EUR, het systeem van de aanvullende steun blijft behouden, de projecten rond plan samenleven worden in uitvoering gebracht, het lokaal armoedeplan wordt verder uitgevoerd, we zorgen dat iedereen ook digitaal mee is en blijven sociale partners en partners uit het welzijnsveld ondersteunen.

Collega’s, ik rond af. We leven in uitzonderlijke tijden met een ongeziene inflatie en stijgen energie en bouwkostprijzen. Het leven is voor iedereen een pak duurder geworden en voor de stad is dat niet anders. Met deze wijziging van het MJP en budget zetten we de tering naar de nering. We zetten het budget op orde en blijven daarbij zoveel mogelijk doelstellingen en projecten realiseren. Onze fractie zal deze avond het aangepaste budget dan ook mee goedkeuren. Ik dank u.

Terug naar overzicht